Là một nhà đầu tư, chắc hẳn bạn thấy FOMO là cụm từ phổ biến, xuất hiện ở nhiều nơi. Ta vẫn thường đùa với nhau rằng “Đừng có mà FOMO nhé”, “Ôi lại dính FOMO rồi”… Vậy bẫy cảm xúc FOMO khi đầu tư chứng khoán là gì và liệu cạm bẫy này đáng sợ như thế nào?
FOMO TRONG ĐẦU TƯ
Thế nào là FOMO?
Fear Of Missing Out (Hội chứng sợ bỏ lỡ). Một trạng thái tâm lý bắt nguồn từ cảm giác sợ lỡ cơ hội hay một điều gì đó rất giá trị. Hiệu ứng này khiến bạn luôn có những hành động bộc phát vì sợ không bắt kịp xu hướng.
FOMO trong đầu tư chứng khoán
• Tại sao những nhà đầu tư khác biết chọn đúng thời điểm đầu tư?
• Tại sao lợi nhuận của họ lại cao hơn của mình?
Khi những câu hỏi này xuất hiện, chắc chắn phần nào chúng ta đã mắc phải bẫy cảm xúc. FOMO khiến bản thân lúc nào cũng cảm thấy mình bị thua kém. Từ đó lao vào đầu tư theo số đông với hi vọng có lãi. Thế nhưng, một khi chiến lược giao dịch bị chi phối bởi cảm xúc, ta rất khó để thành công.
Rất nhiều “Cá Mập” lợi dụng tâm lý này để kéo giá cổ phiếu đi lên trong thời gian ngắn. Từ đó khiến chúng ta có xu hướng mua vào và mong có lãi. Khi cổ phiếu đạt đỉnh, đó cũng là lúc “Cá Mập” chốt lời khiến bộ phận nhà đầu tư đã mua vào trước đó hoảng loạn, đua nhau bán tháo và thua lỗ sẽ là điều tất yếu.
Những lí do dễ mắc “bẫy” tâm lý khi đầu tư
Tâm lý sợ bỏ lỡ
Sự ám ảnh về thành công luôn là liều thuốc độc gây ra tâm lý sợ bỏ lỡ. Đây cũng chính là nguyên nhân số 1 khiến hầu hết nhà đầu tư rơi vào bẫy FOMO. Không có để bắt gặp trường hợp bỗng dưng cổ phiếu mình đang nắm giữ tăng giá mạnh. Nhiều nhà đầu tư thay vì cân nhắc, tìm hiểu kỹ lưỡng, họ chọn cách mua vào thật nhiều. Ngay cả khi đã đạt mức lãi kỳ vọng đặt ra, họ cũng không bán vì sợ bỏ lỡ những đợt tăng giá sau đó. Hậu quả sẽ thật nặng nề nếu giá cổ phiếu quay đầu giảm đột ngột và không ứng phó kịp thời.
Niềm tin thái quá vào thị trường
Đặt quá nhiều kỳ vọng vào thị trường là nguyên nhân số 2 dẫn đến bẫy cảm xúc FOMO khi đầu tư. Một số Nhà đầu tư tin rằng chỉ cần giữ danh mục thật lâu kiểu gì sau này cũng tăng, không sợ bị lỗ.
Điều này đúng, nhưng không phải là tất cả, thị trường chứng khoán không dễ thao túng đến thế. Nếu Nhà đầu tư luôn giữ ý nghĩ chủ quan như trên chắc chắn sẽ không đem lại được kết quả như ý mà đôi khi còn trở thành đối tượng dễ bị “lùa gà”.
Thiếu kiến thức về đầu tư
Phần lớn những nhà đầu tư tham gia chúng khoán có rất ít hoặc không có kiến thức và kinh nghiệm đầu tư. Họ thường đi học hỏi từ người đi trước hoặc là giao dịch thật nhiều để làm quen với thị trường. Cạm bẫy FOMO khi đầu tư luôn luôn tiềm ẩn. Vì thế nếu không hiểu rõ về thị trường, bạn sẽ bị cuốn theo đám đông từ đó đưa ra những quyết định sai lầm.
Quá tự mãn vào bản thân
Việc quá tự mãn với những quyết định của bản thân đôi khi khiến ta mất cảnh giác và bỏ qua những biến động quan trọng trên thị trường. Tự tin là một điều cần thiết, nó giúp chúng ta luôn vững vàng với từng quyết định. Tuy nhiên, chúng ta nên tự tin đúng lúc, đúng thời điểm. Tránh bản thân không bị chủ quan thái quá và trở tay kịp thời khi thị trường xảy ra biến động.
Những cách vượt qua “bẫy” tâm lý
Tích lũy kiến thức về thị trường chứng khoán
Các nhà đầu tư tham gia đầu tư chứng khoán cần phải tìm hiểu các kiến thức về thị trường. Ngoài ra, nắm vững vĩ mô hoặc các phương pháp giao dịch cũng rất quan trọng. Nắm vững kiến thức sẽ giúp nhà đầu tư chủ động giao dịch, tránh thua lỗ do thiếu kiến thức.
Hiểu rõ về doanh Nghiệp
Với các doanh nghiệp có hoạt động tăng trưởng ổn định, ban lãnh đạo có tầm nhìn và định hướng phát triển bền vững….Tất yếu giá cổ phiếu sẽ tăng trưởng bền vững đều qua các năm. Xét về mặt dài hạn thì nhà đầu tư vẫn có lãi nếu mua với giá cao. Hầu hết các nhà đầu tư thành công trên thế giới như Warren Buffett, Filip Fisher hay Peter Lynch,… đều hiểu rất rõ về doanh nghiệp mà họ đầu tư.
Xây dựng chiến lược đầu tư
Nhà đầu tư bị FOMO sẽ đưa ra quyết định mua bán phụ thuộc vào diễn biến thị trường theo từng phiên. Họ sẽ bắt đầu lo lắng khi giá cổ phiếu giảm hoặc biến động nhiều trong phiên hoặc thậm chí là hoảng loạn bán tháo. Hãy xây dựng cho mình một chiến lược đầu tư đã đề ra, chẳng hạn như:
▪ Đầu tư giá trị: Chọn cổ phiếu có lợi nhuận tăng trưởng tốt. Mua cổ phiếu khi giá giảm, kiên nhẫn và đợi tăng giá.
▪ Đầu tư tăng trưởng: Chọn cổ phiếu có tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận đều hàng năm. Mua cổ phiếu khi giá đang tăng và bán theo đà tăng trưởng.
Kỷ luật trong đầu tư
Hãy dứt khoát cắt lỗ khi giá cổ phiếu giảm vượt qua ngưỡng an toàn đã đề ra. Việc có kỷ luật đầu tư sẽ giúp chúng ta tránh bị âm vào vốn quá sâu, và vẫn còn tiền để tìm kiếm những cơ hội đầu tư mới. Việc bảo toàn vốn là ưu tiên hàng đầu trong đầu tư vì thị trường luôn có cơ hội.
Kiềm chế cảm xúc
Cuối cùng, Warren Buffett đã từng nói: ” Cảm xúc là kẻ thù của lý trí”. Hãy dành thời gian để xem xét liệu quyết định đó có bị chi phối bởi cảm xúc không. Sau đấy chúng ta sẽ hành động dựa trên những tiêu chí mà bản thân đã đề ra.
